Rezidba voćaka je pomotehnički zahvat kojim se nastoji uspostaviti što bolja ravnoteža između rasta voćke i njene rodnosti.
Naime, za redovitu rodnost potrebno je uspostaviti ravnotežu
vegetativnog i generativnog rasta odnosno uspostaviti i održati
ravnotežu između rasta, formiranja cvjetnih pupova i zametenih plodova.
Zimska rezidba krošnje kod voćaka kod nas je jedan od
osnovnih pomotehničkih zahvata kojom se regulira rodnost. Međutim, kod
nekih vrsta i sorata voća uz navedenu zimsku rezidbu krošnje, sve češće
se primjenjuje i rezidba korijena (slika 1.).
Naime, rezidbom korijena direktno utječemo na
smanjenje korjenove mase kod bujnih stabala te uspostavljamo ravnotežu
rasta nadzemnog i podzemnog dijela voćke.
Utječemo na smanjenje bujnosti voćke, povećavanje rodnosti, a samim time i na povećavanje mase ploda.
Kod provedene rezidbe podzemnog dijela (korijena),
dolazi do slabijeg rasta nadzemnog dijela, što u konačnici može
rezultirati većom rodnosti i slabijom bujnosti. Slabija bujnost
rezultira manjim brojem listova i slabijom ishranjenosti korijena, te
dovodi do efekta „malo stablo“, urednija rodnost.
Osim navedenog rezidba korijena daje nam slijedeće rezultate:
-
utječe na smanjivanje alternativne rodnosti, te na diferencijaciju cvjetnih pupova – naime, rezidbom korijena moguće je poništiti negativan utjecaj plodova, na diferencijaciju cvjetnih pupova i ostvariti redovitiju rodnost;
-
pridonosi stabilnijem i boljem prinosu;
-
omogućava intenzivan rast vlasastog korijenja – sorpcija Fe i Zn u samim plodovima jabuke nije u direktnoj svezi samo sa dužinom korijena, nego i sa volumenom vlasastog korijenja (slika 2.);
-
omogućava lakše usvajanje mineralnih hranjiva (N, P, K, Ca, Cu, Mn, Zn, Mg), kojisu neophodni za rast i razvoj biljke (ploda).
Slika 1. Rez korijena Slika 2. Intenzivan rast vlasastog krojenja
Nadalje, rezidbom korijena povećava se aktivnost
citokinina, koji pospješuje transport kalcija, te se time poništava
negativan učinak giberelina (ometa translokaciju kalcija u plodu).
Način i vrijeme rezidbe korijena:
Korijen voćaka možemo rezati sa jedne ili sa obje
strane voćke na udaljenosti od 20 – 50 cm. Ako provodimo rezidbu samo
jedne strane tada režemo na manjoj udaljenosti, a ako je pak provodimo
sa obje strane tada režemo na većoj udaljenosti od debla voćke.
Vremenski rezidbu korijena možemo provoditi tokom
cijele godine. Međutim najveći utjecaj na smanjenje bujnosti postiže se
rezom u proljeće prije početka otvaranja pupova. Ako rezidbu korijena
provodimo prije otvaranja pupova smanjuje se veličina ploda što može
imati prednost kod sorata velikog ploda i izrazite bujnosti.
Ovisno o tome što želimo postići određujemo i vrijeme rezidbe korijena.
Učinak rezidbe korijena ovisi o:
-
bujnosti voćke,
-
alternaciji,
-
tipu tla i odnosima u tlu, te
-
godišnjem rasporedu oborina odnosno mogućnosti navodnjavanja.
Stroj za rezidbu korijena:
Za obavljanje rezidbe korijena koristi se oštri nož
pričvršćen na radni organ traktora. Nož može biti ravan ili zakrivljen
(slika 3.).
Slika 3. Rezidba korijena u nasadu trešnje
Rezidbu korijena, kao i nadzemnog dijela, treba
provoditi stručno i u pravo vrijeme, jer se pokazala učinkovitom za
smanjenje vegetativnog rasta, ali je zabilježen i negativni učinak na
masu ploda i sam prirod. Naime, rezidba korijena ne daje jednake
rezultate u svim godinama. U principu rez korijena dobro je provesti u
godinama niže rodnosti.
Krivo provedena rezidba korijena (provedena u krivo
vrijeme ili prejako) može imati za posljedicu prejako smanjenje volumena
korijena, a time i prejako smanjen rast, velik udio manjih plodova, a
može prouzročiti i jaku mrežavost plodova. U sušnim godinama moguć je i
stres od suše.
